محسن احدی کارشناس مسائل بینالملل در موضوع تهدید اروپاییها و به خصوص فرانسه به احتمال فعال کردن مکانیسم ماشه، اظهار داشت: مکانیسم ماشه به یک ابزار علیه ایران تبدیل شده و کشورهای عضو برجام سعی میکنند از این اهرم علیه کشورمان استفاده کنند. اتفاقا آمریکاییها با خروج از توافق هستهای این ابزار را از دست داده و از همین رو نماینده این کشور در آژانس بینالمللی هستهای از این اتفاق ابراز ناراحتی کرد.
وی ادامه داد: وقتی بحث خروج اروپا از برجام مطرح شد، بسیاری از کارشناسان بر این امر صحه گذاشتند که به هیچ وجه تروئیکای اروپایی (انگلیس، آلمان و فرانسه) این ابزار را از دست نخواهند داد؛ ولی شاید آنها بدون فعال کردن این مکانیسم و به نشانه اعتراض از اقدامات ایران، برجام را ترک کنند.
کارشناس روابط بینالملل گفت: اما اینکه در چند مدت اخیر افرادی چون وزیر خارجه فرانسه تهدید به فعال کردن این مکانیسم کرده و یا مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا از نگرانی خود در قبال حفظ برجام میگوید ریشه در گام چهارم کاهش تعهدات هستهای دارد.
وی افزود: ایران در گام چهارم کاهش تعهدات هستهای، دست به مجموعه اقداماتی زد که برای اروپاییها گران تمام شد. با اقداماتی از قبیل گازدهی به زنجیره 30 تایی سانتریفیوژ IR-6 یا آغاز کار غنی سازی در فردو عملا میتوان گفت که برجام در بعد فنی پایان یافته است و این خلاف تصور اروپاییها بود که فکر میکردند ایران حداقل تا انتخابات ریاست جمهوری 2020 آمریکا، دست به چنین اقداماتی نمیزند.
احدی عنوان کرد: اروپاییها بارها گفتهاند که حفظ برجام برایشان مهم است، چرا که آن را یک توافق امنیتی میدانند. اتحادیه اروپا میداند که افزایش تنش در غرب آسیا به سرعت موجب تسری بحران به مرزهای کشورهای عضو این اتحادیه میشود و از این رو تلاش میکند از ایجاد یک بحران جدید در خاورمیانه جلوگیری کرده و از توافق هستهای حمایت کند.
وی اضافه کرد: بحران کنونی که محصول اقدام یکجانبه ترامپ در خروج از برجام است، دو طرف دارد. از طرفی آمریکا ایستاده است که اروپا عملا زورش به واشنگتن نمیرسد و از طرف دیگر ایران است که در تلاش برای بازگرداندن توازن به توافق هستهای دست به کاهش تعهدات خود میزند. تروئیکای اروپایی تلاش میکنند با ارائه مشوقهایی از قبیل آنچه امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه مطرح کرد و همچنین تهدید، ایران را به بازگشت به تعهدات برجامی وا دارند. با مخالفت آمریکا میتوان گفت که ارائه مشوق عملا کن لم یکن شده و تنها ابزار اروپا در قبال ایران تهدید است.
احدی تاکید کرد: اروپاییها با تهدید به فعال کردن مکانیسم ماشه دو هدف را پیگیری میکنند. یکی جلوگیری از برداشته شدن گام پنجم توسط ایران که میتواند تیر خلاص به برجام باشد، حتی اگر در گفتار اعلام نشود و دیگری ایجاد فضایی که گفتگوهایی در موضوع موشکی و قدرت منطقهای با ایران آغاز شود.
وی خاطرنشان کرد: فعال کردن مکانیسم ماشه افزایش تنش را در پی خواهد داشت که اصلا مورد نظر اروپاییها نیست و باید به آن فقط به عنوان یک تهدید نگاه کرد تا جلوی اقدامات آتی ایران گرفته شود؛ اما باید به این نکته اذعان کرد که در آینده اروپاییان به آمریکا نزدیکتر خواهند شد. هیچ کدام از طرفین برجام نمیخواهند مسئولیت فروپاشی این توافق را گردن بگیرند و در ظاهر به تلاش برای حفظ آن مبادرت خواهند کرد. این نکته را نیز باید اضافه کنم که همه طرفها در حال آماده کردن خود برای شرایط پسابرجام هستند.
کارشناس مسائل اروپا با اشاره به پیروزی بوریس جانسون در انتخابات انگلیس و تاثیر آن بر مواردی چون حفظ برجام و یا اینستکس نیز اظهار داشت: اروپا عملا نشان داده که توان عملی در مقابله با آمریکا را ندارد ولی باید اذعان داشت که از نظر سیاسی توانست واشنگتن را منزوی کند. حالا با تحقق برگزیت که نشای از پیروزی جانسون است، لندن به واشنگنم نزدیکتر شده که این موضوع ترکی بر محور انزوای ایالات متحده خواهد انداخت.
وی افزود: با نزدیکی انگلیس و آمریکا ما حتی میتوانیم شاهد خروج لندن از برجام نیز باشیم. آنچه ملموستر خواهد بود، ایجاد اخلال در روندهای حمایتی از ایران از قبیل اجرایی شدن اینستکس یا باز طراحی راکتور اراک است.
احدی در خاتمه تصریح کرد: با توجه به اینکه اروپا از معادلات قدرت در ایران حذف شده، اقدامات آینده لندن جز در حوزه مسائل سیاسی تاثیری بر روی کشورمان نخواهد داشت.